Nguồn gen và sản phẩm giống vật nuôi: Những quy định cần nắm rõ

1. Quy định về quản lý nguồn gen giống vật nuôi

Nguồn gen giống vật nuôi được quản lý thống nhất bởi Nhà nước. Đây là cơ sở quan trọng để bảo vệ, lưu giữ và khai thác hiệu quả các nguồn gen quý.
Tổ chức và cá nhân tham gia hoạt động liên quan đến nguồn gen cần tuân thủ đầy đủ các quy định trong Luật chăn nuôi và các văn bản pháp luật liên quan. Việc tuân thủ giúp đảm bảo nguồn gen được quản lý đúng, hạn chế nguy cơ thất thoát hoặc sử dụng sai mục đích.

2. Quy định về thu thập, bảo tồn, khai thác và phát triển nguồn gen giống vật nuôi

Hoạt động thu thập và bảo tồn nguồn gen phải dựa trên quy trình chặt chẽ, đúng quy định. Các nội dung chính bao gồm:

• Điều tra, khảo sát và thu thập nguồn gen giống vật nuôi.

• Đánh giá nguồn gen theo các chỉ tiêu sinh học và giá trị sử dụng.

• Xây dựng cơ sở dữ liệu lưu trữ thông tin về nguồn gen.

• Bảo vệ và duy trì nguồn gen một cách ổn định và có hệ thống.

• Sử dụng nguồn gen đã được đánh giá trong công tác chọn, tạo và nhân giống.

Phương thức bảo tồn nguồn gen thực hiện theo quy định của pháp luật về đa dạng sinh học.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì phối hợp các Bộ, ngành liên quan để trình Chính phủ ban hành quy định cụ thể cho các hoạt động này trong phạm vi ngành nông nghiệp.

3. Quy định về trao đổi nguồn gen giống vật nuôi quý, hiếm

Tổ chức và cá nhân có thể trao đổi nguồn gen quý, hiếm phục vụ nghiên cứu, chọn tạo giống và kinh doanh theo quy định của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Một số trường hợp quan trọng cần lưu ý:

• Trao đổi quốc tế những nguồn gen thuộc danh mục cấm xuất khẩu nhưng phục vụ mục đích khoa học, triển lãm, quảng cáo phải được Bộ trưởng quyết định trên cơ sở chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ.

• Khi trao đổi quốc tế, tổ chức và cá nhân phải tuân thủ quy định về thú y, an toàn thực phẩm, bảo vệ môi trường và đa dạng sinh học.

• Trao đổi cho bên thứ ba cũng phải được xem xét và quyết định theo quy trình tương tự.

• Nếu nguồn gen của Việt Nam được sử dụng để phổ biến trong sản xuất hoặc tạo giống mới, tổ chức hoặc cá nhân cung cấp sẽ được hưởng quyền tác giả theo điều ước quốc tế liên quan.

4. Trình tự và thủ tục trao đổi nguồn gen giống vật nuôi quý, hiếm

Để thực hiện trao đổi nguồn gen, tổ chức hoặc cá nhân cần chuẩn bị 01 bộ hồ sơ gửi Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Hồ sơ bao gồm:

• Đơn đăng ký trao đổi nguồn gen giống vật nuôi quý, hiếm.

• Lý lịch của nguồn gen cần trao đổi.

• Các văn bản liên quan khác.

Trong vòng 03 ngày làm việc, cơ quan tiếp nhận sẽ kiểm tra hồ sơ và yêu cầu bổ sung nếu cần.
Khi hồ sơ đầy đủ, Bộ trưởng sẽ xem xét và quyết định trong 30 ngày, dựa trên chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ. Trường hợp từ chối sẽ được nêu rõ lý do.
Biểu mẫu hồ sơ được quy định cụ thể bởi Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

5. Vật nuôi biến đổi gen và nhân bản vô tính vật nuôi

Luật cũng quy định rõ về hai nhóm đối tượng đặc thù:

• Vật nuôi biến đổi gen: Là vật nuôi có cấu trúc di truyền được thay đổi bằng công nghệ chuyển gen. Tất cả hoạt động liên quan đến nghiên cứu, thử nghiệm, sản xuất, kinh doanh và trao đổi quốc tế phải tuân theo pháp luật về đa dạng sinh học.

• Nhân bản vô tính: Là việc tạo ra vật nuôi từ tế bào sinh dưỡng. Tổ chức và cá nhân được phép nghiên cứu nhân bản vô tính theo đúng quy định pháp luật.

Nguồn: Luật Chăn Nuôi 2018